Mỗi ngày bạn mất bao lâu để di chuyển từ nhà đến chỗ làm việc? Hành trình 20 dặm có tiêu tốn của bạn hơn một giờ đồng hồ do tắc nghẽn giao thông không? Hay bạn phải lái xe 10 phút từ nhà đến nhà ga, sau đó đi xe điện mất 90 phút vào thành phố và đi bộ thêm 5 phút để đến bến xe buýt, và nhìn thấy tuyến xe của bạn vụt chạy qua?

Tính chuyển động - sự di chuyển của con người và hàng hoá - là nhu cầu cơ bản của con người, và là yếu tố then chốt của sự thịnh vượng về kinh tế và xã hội. Hàng ngày, chúng ta tham gia giao thông cùng rất nhiều người khác trên cùng một hệ thống. Tương tự, các sản phẩm mà chúng ta mua tại cửa hàng địa phương được xếp trên kệ cùng với hàng ngàn các loại hàng hóa khác và chúng có mặt ở rất nhiều nơi trên Thế giới. Tính chuyển động là một điều tuyệt vời, nhưng bên cạnh đó nó cũng tạo ra những thách thức - giống như khi chúng ta không may đến trễ giờ làm việc, hoặc khi món quà sinh nhật đến muộn một ngày.

Các thách thức lan rộng qua những sự bất tiện tưởng chừng như rất nhỏ và bao gồm các vấn đề thực sự quan trọng. Tại Hoa Kỳ, 1/3 số hộ nghèo nhất chi tiêu khoảng 16% thu nhập cho việc di chuyển, trong khi 1/3 những người giàu nhất chỉ chi tiêu khoảng một nửa số tiền đó. Ngoài gánh nặng tài chính của giao thông, sự gia tăng các phương tiện giao thông cũng gây tắc nghẽn trên rất nhiều các tuyến đường. Từ năm 2005 đến năm 2015, khi khách hàng có thói quen mua hàng trực tuyến giao nhận tận nhà thì số lượng bưu kiện toàn cầu tăng 128%.

Trên phạm vi toàn cầu, sự thiếu hụt lớn trong chi tiêu dành cho cơ sở hạ tầng bao gồm đường xá, cầu, đường sắt và các tài sản quan trọng khác đang giảm sút nhanh chóng - và đôi khi vượt quá - những điểm giới hạn.

Chúng ta cảm thấy căng thẳng khi ngồi trong xe đang di chuyển trên các đường phố bị tắc nghẽn, hoặc tại các sân bay chứa đầy hành khách. Hơn một triệu người thiệt mạng hàng năm do tai nạn giao thông thế giới - với 90% trong số đó là ở các nước có thu nhập thấp hoặc trung bình. Trái đất thì đang chịu những tác động tiêu cực của lượng khí thải CO2 và sự tiêu thụ các nguồn lực hạn chế.

Trong khi đó, dân số thế giới vẫn đang tiếp tục phát triển, và dự kiến ​​sẽ đạt 9,7 tỷ người vào năm 2050. Đến lúc đó, khoảng 2/3 dân số sẽ sống ở các thành phố - con số này cao hơn 60% so với con số hiện nay. 40 thành phố lớn sẽ có ít nhất 10 triệu dân. Những xu hướng nhân khẩu học và xã hội này sẽ gây thêm áp lực lên hệ thống giao thông vận tải vốn đã trở nên căng thẳng.

Do đó, những vấn đề mà chúng ta phải đối mặt sẽ ngày càng trở nên tồi tệ hơn. Chúng ta có thể làm gì khi mỗi ngày lại mất nhiều thời gian hơn để đi đến chỗ làm và không khí xung quanh ngày càng ô nhiễm hơn? Những nguyên tắc nào mà chính phủ và các nhà lãnh đạo khu vực tư nhân cần quan tâm khi đối mặt với những thách thức ngày càng tăng và tốn kém này?

Nhiều người đã nghiên cứu trả lời các câu hỏi này và đưa ra một số những đề xuất ý tưởng về cách các thành phố và các quốc gia có thể cải thiện hệ thống giao thông nhằm đối phó với nhu cầu ngày càng tăng, đặc biệt là những khu vực có vốn đầu tư và không gian hạn chế để hiện đại hóa mạng lưới giao thông đã lỗi thời.

Những ý tưởng này đã phác thảo các yếu tố then chốt cần thiết cho một hệ thống di động tích hợp liền mạch, hoặc một hệ thống SIM, sẽ đưa ra các lựa chọn di chuyển khác nhau dựa trên các nền tảng kỹ thuật số, ranh giới địa lý và các quy định chức năng.

Hệ thống SIM là gì?

Hệ thống SIM thúc đẩy khả năng tương tác giữa các phương tiện giao thông để tránh các khoản đầu tư, tài sản, tiêu chuẩn, quy tắc và công nghệ không có khả năng kết nối tiềm ẩn hoặc không tương thích. Các nguyên tắc được thảo ra dưới đây có thể giúp các nhà lãnh đạo khu vực tư nhâ và chính phủ hợp tác hiệu quả trong việc khắc phục những trở ngại phức tạp mà chúng ta chắc chắn sẽ phải đối mặt.

Các nguyên tắc của một hệ thống SIM

1. Người dùng làm trung tâm: Hệ thống được thiết kế và hoạt động để đáp ứng nhu cầu tập thể và cá nhân của tất cả người dùng.
2. Được thiết kế để thích ứng: Nó sẽ thích ứng với khả năng và điều kiện của mọi địa điểm được triển khai, hành vi và nhu cầu của người sử dụng, và cải tiến công nghệ.
3. Các tiêu chuẩn mở và các giao thức: Khu vực tư nhân sẽ cần phải đóng vai trò dẫn đầu trong việc thiết lập các tiêu chuẩn mở và các giao thức cho việc tạo ra các trao đổi dữ liệu liên quan đến di chuyển và các giao diện lập trình ứng dụng.
4. Hợp tác giữa nhà nước và tư nhân: Các chính phủ nên hành động như những người đứng đầu để tăng cường hợp tác trong và giữa các chính phủ và khu vực tư nhân, cho phép hệ thống SIM hoạt động trên các loại hình giao thông, địa lý và các chức năng.
5. Khuyến khích tham gia và nâng cao giá trị: Duy trì khả năng của khu vực tư nhân để đạt được giá trị từ các sản phẩm, dịch vụ và sở hữu trí tuệ, khuyến khích sự tham gia rộng rãi và cho phép áp dụng thực hiện đầy đủ hệ thống SIM.
6. Mô hình quản lý Agile: Các chính phủ cần giảm sự phức tạp về thể chế và tạo ra các mô hình quản trị tập trung hơn, nhằm tạo điều kiện phối hợp nhanh với khu vực tư nhân và các chính phủ khác.
7. Nguồn kinh phí và tài chính: Các chính phủ cần tạo ra các công cụ tài chính sáng tạo và các mô hình kinh doanh cho phép các chủ thể tư nhân bảo lãnh chi phí của một hệ thống SIM và chia sẻ lợi ích tiền tệ.
8. Đo lường hiệu quả hoạt động: Các chỉ số hoạt động chuẩn hoá phải được thiết lập để đo lường tác động của một hệ thống SIM đối với khả năng tiếp cận, khả năng chi trả, tính bền vững, an toàn, hiệu quả và hội nhập.
9. Học hỏi và cải tiến: Cần thiết lập một liên minh công-tư quốc tế với nhiệm vụ chia sẻ kiến ​​thức và thực tiễn tốt nhất trên toàn cầu.
10. Quy mô và tăng trưởng: Một nhóm lãnh đạo tư nhân-chính phủ cần được thành lập để xác định và giải quyết các quyết định khung cơ bản và cho phép triển khai hệ thống SIM ở các vùng địa lý khác nhau.

Thu Thủy

Lược dịch theo World Economic Forum