Mùa ĐHCĐ ngân hàng gần kề cũng là thời điểm để thị trường, nhà đầu tư, cổ đông nghe ngóng về các thương vụ sáp nhập, hợp nhất (M&A) trong lĩnh vực này. Tái cơ cấu hệ thống các tổ chức tín dụng trong giai đoạn mới được dự báo sẽ rất sôi động trong việc xử lý các vấn đề còn tồn tại, trong đó, việc mua bán-sáp nhập (M&A) các tổ chức tín dụng không chỉ có các thương vụ mới mà yêu cầu đặt ra cũng mới hơn.

“Được mùa” sát nhập

 Cuối năm 2015, khi đại diện Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết sẽ chỉ để lại khoảng 17-19 ngân hàng mạnh trên thị trường, vì thế M&A các tổ chức tín dụng vẫn “nóng” lên từng ngày, nhất là khi đang vào “mùa” đại hội cổ đông của các ngân hàng. Chủ trương của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) được Phó Thống đốc Nguyễn Phước Thanh cho hay là sẽ tiếp tục đẩy mạnh xử lý sở hữu chéo, nhằm lành mạnh hệ thống. Đồng thời, các ngân hàng phải nâng cao năng lực tài chính mới có thể cạnh tranh trên thị trường, còn không sẽ phải M&A. Do đó, tâm điểm các thương vụ M&A năm nay vẫn là việc nhà băng lớn sáp nhập thêm ngân hàng nhỏ. Trong đó, phải kể đến những nhà băng có cùng dáng dấp chủ sở hữu.

 Cùng với thương vụ Saigonbank - Vietcombank chưa thành, cặp đôi ABBank - DongA Bank cũng từng dấy lên thông tin sẽ về chung một nhà trước khi DongA Bank rơi vào tình trạng kiểm soát đặc biệt của NHNN trong tháng 8/2015. Đến nay, ABBank vẫn chưa có động tĩnh nào cho kế hoạch M&A. Mới đây, Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam (Techcombank) đã công bố thông tin góp 49% vốn cùng Tổng công ty Hàng không Việt Nam (Vietnamairlines) để thành lập hãng hàng không nội địa mới, với tên gọi Công ty Cổ phần hàng không VASCO, dự kiến vốn điều lệ 300 tỷ đồng. Đây là thương vụ M&A khá đặc biệt được công bố vào đầu năm 2016, dự báo mở đầu cho một năm nhiều biến động của M&A ngân hàng. Một thương vụ khác được công bố là cuộc sáp nhập của Ngân hàng TMCP Xăng dầu Petrolimex (PG Bank) vào Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (VietinBank), tuy được cổ đông thông qua từ tháng 4-2015, nhưng dự kiến đến quý II-2016 mới kết thúc. Ngoài ra, một số tên tuổi khác tiếp tục được dự đoán về khả năng M&A trong năm nay, đã nhận được sự quan tâm nhiều chiều từ thị trường.

Bên cạnh đó, trong một vài tháng gần đây, NHNN đã ra nhiều quyết định đồng ý chấm dứt hoạt động của các tổ chức tín dụng yếu kém, để các tổ chức này sáp nhập vào các ngân hàng thương mại, cũng như việc NHNN đồng ý cho một số ngân hàng thương mại tăng vốn điều lệ. Điều này càng làm giới đầu tư tin vào một thị trường tài chính bùng nổ hơn trong năm 2016.

Còn tồn đọng các vướng mắc

Nhiều nhận định cho rằng, hoạt động M&A trong năm 2016 sẽ tiếp diễn dưới sự tác động của cả yêu cầu chính sách và yếu tố thị trường. Theo chuyên gia tài chính- ngân hàng TS. Nguyễn Trí Hiếu, hiện vẫn còn một số ngân hàng đã và sắp rơi vào diện kiểm soát đặc biệt, các ngân hàng yếu kém vẫn còn tồn tại nên buộc các tổ chức tín dụng phải thực hiện M&A hoặc bị NHNN chỉ định mua lại như 3 trường hợp ngân hàng “0 đồng” năm qua.  Ngoài ra, TS.Nguyễn Trí Hiếu cũng nhận định thêm rằng mục tiêu cao hơn là sau các thương vụ M&A, hệ thống các tổ chức tín dụng sẽ tăng khả năng cạnh tranh, tăng tiềm lực tài chính, vì mục tiêu phát triển bền vững thị trường tài chính tiền tệ chứ không phải kéo nhau cùng đi xuống. Trong những năm tới, tiến trình M&A cần được thúc đẩy mạnh hơn, các ngân hàng yếu kém phải được nhận diện, phải thúc đẩy tăng vốn hoặc M&A với ngân hàng mạnh, nếu không, việc cho phá sản ngân hàng là điều cần làm.

Phó thống đốc NHNN Nguyễn Phước Thanh cho biết, năm 2016 các NHTM phải nâng cao năng lực tài chính, nhất là các NHTM quy mô vốn còn thấp. Bởi các thông lệ quốc tế đã được đưa ra nên bắt buộc các NHTM nhỏ phải tăng cường tiềm lực mới có thể đáp ứng được và tạo sức mạnh cho mình trong bối cảnh thị trường cạnh tranh ngày một khó khăn hơn. Tuy nhiên, để phát triển lành mạnh thì nguồn vốn tăng thêm cũng phải thực chất, còn nếu tăng vốn bằng vốn ảo thì sớm muộn cũng sẽ gặp khó khăn. Điều đó có nghĩa, vấn đề sở hữu chéo trong thời gian tới sẽ được kiểm soát rốt ráo hơn.

Phương Linh

Tổng hợp