Nhiều người cho rằng thật dễ dàng để hủy bỏ Davos bởi nó chỉ là cuộc thảo luận giữa các giám đốc điều hành hám danh, các nhà hoạt động từ thiện và các nhiếp ảnh gia nổi tiếng. Tuy nhiên, những bài báo được các phương tiện truyền thông hàng năm nhắc đến - không phản ánh được những gì mà Cuộc họp thường niên của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) thực sự diễn ra.

Thực tế của Davos

Phần lớn sự nhầm lẫn xung quanh Davos liên quan đến bản chất của nó. Như Justin Trudeau đã công khai thừa nhận trong bài phát biểu của mình, "những người quan trọng nhất" là "những người không có mặt ở Davos và sẽ không bao giờ có mặt". Vì vậy, ai là những người thực sự tham gia Davos? Chỉ có những nhà tài phiệt công nghệ/những người nuôi tham vọng cải cách hay những “con số hành động” thực sự thay đổi thế giới?

WEF mời khoảng 3.000 người tham gia từ tất cả các nhóm liên quan, bao gồm cả khu vực công và tư, xã hội dân sự, giới học giả, báo chí, nghệ thuật và văn hoá. Tuy nhiên, qua nhiều năm Davos trải qua một quá trình dần dần 'chế độ dân chủ' nhút nhát. Nhìn vào danh sách những người tham gia và khách mời của họ cho thấy họ đã dần dần đa dạng hóa, từ đó trở thành đại diện của một hành tinh đa cực mà không có một doanh nghiệp, nhà nước hay lực lượng xã hội nào có thể thao túng. Ngoài các đại biểu, có hơn 30.000 người tham dự các sự kiện bên lề, chưa kể đến hàng triệu công dân đã theo dõi các cuộc họp trực tuyến. Năm nay một Diễn đàn Mở cho phép thêm hàng ngàn người tham dự các buổi học tại làng Alpine.

Mặc dù sự mở đầu nhút nhát từ kinh nghiệm của Davos đã thúc đẩy sự thành công toàn cầu của nó - ngày càng có nhiều diễn viên truyền tải thông điệp của họ trong các cuộc thảo luận công khai - nó cũng tiềm ẩn các nguy hiểm cho chính công thức của Davos. Những người thuần túy cho rằng những người mới tham gia không tuân theo nghi thức của Davos và nhiều người trả tiền để tự do tham gia cuối cùng đã phá hủy toàn bộ kinh nghiệm và đe dọa tác động thực sự của nó.

Nhưng thực tế Davos đã làm gì để "cải thiện thực trạng của thế giới" (thực tế WEF)?

Hiệu ứng Davos

Mặc dù rất phức tạp để định lượng tác động thực tế của hàng trăm hội thảo, phiên toàn thể và hàng ngàn cuộc hội đàm song phương diễn ra hàng năm kể từ năm 1971, Hội nghị cấp cao đã tạo điều kiện cho một trong những dịp hiếm hoi mà các thế hệ, lục địa, khu vực tư nhân và khu vực công cùng ngồi với nhau. Vào thời điểm sự tin tưởng vào lợi ích của các tổ chức truyền thông, doanh nghiệp hay xã hội dân sự ngày càng thấp - Davos xuất hiện như là một hiện tượng quý giá và khó thay thế. Bằng chứng cho thấy rằng chiến tranh đã bị ngăn chặn, các thỏa thuận thương mại được ký kết và các phương thức quản lý mới đi tiên phong ở Davos. Tuy nhiên, nó đã bỏ lỡ cuộc khủng hoảng tài chính cuối cùng, và đã bị bất ngờ bởi kết quả bỏ phiếu bởi Brexit và chiến thắng bầu cử của Donald Trump. Tuy nhiên, sứ mệnh của Davos nằm ở những nơi khác.

Mặc dù phần lớn bị bỏ qua, khả năng độc đáo của WEF không phải là giải quyết vấn đề, mà là thiết lập chương trình làm việc. Đặc biệt, nó vượt trội hơn trong việc nhận ra những thay đổi xã hội, kinh tế và chính trị đang phát triển, do đó đóng vai trò là chất xúc tác cho sự thay đổi. Đó là những gì nó đã làm khi đưa ra các vấn đề trong các chương trình nghị sự như sự nóng lên toàn cầu và bất bình đẳng. Diễn đàn thường dẫn dắt bằng ví dụ, cấm tất cả đàn ông trước giai đoạn #MeToo và đã chỉ định một vị trí nữ tổng thống lần đầu tiên trong năm nay.

Nói cách khác, thay vì đưa ra các giải pháp, "phương pháp Davos" đóng vai trò quan trọng hơn trong việc thay đổi chuẩn mực xã hội bằng cách gây áp lực cho giới thượng lưu trở thành những tác nhân của sự thay đổi mà thế giới cần. Hiệu ứng “Davos” trên tinh thần của các tầng lớp thượng lưu được gia tăng và biến đổi nhờ Zeitgeist. Ví dụ minh hoạ mạnh mẽ nhất về hiệu ứng Davos là cơn đói không ngừng ngày hôm nay của tác động giữa các nhà lãnh đạo kinh doanh thế giới. Mặc dù vẫn bị ảnh hưởng bởi một số điều không thể tránh khỏi, nhưng những cuộc thảo luận không còn xoay quanh ai là người giàu nhất, mà về người đã cứu sống hoặc cải thiện cuộc sống. Đó là những gì Davos đang làm rất tốt, nhưng không ai ghi nhận.

Tuy nhiên, mặc dù tất cả những tác động đầu tư và sự lan rộng của các phương tiện kinh tế xã hội khác, cơ chế để đạt được những kết thúc có giá trị này đã không thực sự được dân chủ hóa. Dựa theo một nguồn tin từ Davos, 1 phần trăm dân số thế giới đặt ra các quy tắc, nhưng chỉ 5 phần trăm dân số nhận thấy sự tác động, 95 phần trăm còn lại thậm chí không biết đến nó. Hãy nghĩ về cách mà các công ty công nghệ lớn đang đưa ra các giải pháp AI (và bán) cho vấn đề gây nghiện mà họ tự tạo ra. Hoặc một số khác - bằng cách lợi dụng sự thiếu sót của các quy định – sử dụng các loại tiền tệ crypto để hy vọng làm giàu qua đêm ở những thị trường mới.

Một số ít - mặc dù nhiều hơn bao giờ hết - vẫn đang tiếp tục để thay đổi thế giới theo hướng tích cực hơn.

Thu Thủy

Lược dịch theo Harvard Business Review