Ngày 12/4 tại TP Hồ Chí Minh, Đại sứ quán Thụy Điển đã tổ chức hội thảo với chủ đề "Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA): Nâng cao năng lực cạnh tranh thông qua việc cải thiện quan hệ lao động”.

Năm 2015 là một năm quan trọng đối với Việt Nam khi Việt Nam đã hội nhập sâu hơn nền kinh tế thế giới thông qua việc hoàn tất đàm phán và ký kết Hiệp định EVFTA và Đối tác xuyênThái Bình Dương (TPP). Khi EVFTA dự kiến có hiệu lực vào năm 2018, GDP của Việt Nam ước tính có thể tăng thêm 15% và giá trị xuất khẩu sang EU có thể tăng gần 35%.

Đại sứ Thụy Điển Camilla Mellander khẳng định Thụy Điển sẵn sàng hợp tác cùng với Việt Nam để chia sẻ những kinh nghiệm sáng tạo và thực hành tốt nhất trong lĩnh vực cải thiện quan hệ lao động đặc biệt trong bối cảnh của EVFTA. Trong năm 2013, Thụy Điển đứng đầu chỉ số RobecoSAM về bền vững. Đây là chỉ số toàn diện và hệ thống nhằm đánh giá và xếp hạng 59 quốc gia dựa trên 17 chỉ số về môi trường, xã hội và quản trị.

Đối với thị trường lao động, Thụy Điển cũng có bề dày kinh nghiệm lâu đời về việc công nhân thành lập liên đoàn và thông qua thương lượng để giải quyết xung đột với giới chủ. Công đoàn Thụy Điển được thành lập sớm từ năm 1888. Cách đây 100 năm, ở Thụy Điển, công nhân phải làm việc nhiều giờ đồng hồ và trong điều kiện khắc nghiệt là điều bình thường. Thực tế này đã khác xa so với hiện nay. Các công ty Thụy Điển có quá trình lịch sử lâu dài trong việc triển khai các hoạt động CSR và Thụy Điển được xem như là một quốc gia tiên phong trong lĩnh vực này. Thụy Điển đã có những bước đi quan trọng như yêu cầu các doanh nghiệp nhà nước thiết lập các mục tiêu phát triển bền vững. Các mục tiêu này phải được Hội đồng quản trị công ty thông qua, tập trung vào các chủ đề như tôn trọng sự đa dạng, các vấn đề môi trường, quyền con người, điều kiện làm việc, các biện pháp phòng chống tham nhũng, đạo đức kinh doanh và bình đẳng giới. Các mục tiêu này cũng cần phải đo lường được, cụ thể hóa và có liên quan đến hoạt động của doanh nghiệp. 

EVFTA là hiệp định thương mại tự do được EU ký kết lần đầu tiên với một nước đang phát triển, sẽ không chỉ giúp gia tăng thương mại, thúc đẩy cho hàng hóa, dịch vụ của Việt Nam thâm nhập thị trường EU, mà còn cung cấp cho Việt Nam những cơ hội mới để cải thiện tính bền vững và năng lực lao động. Tuy nhiên, “nhận thức cao của người tiêu dùng sẽ tạo ra áp lực đối với DN nói chung và DN Việt Nam nói riêng trong việc tăng cường những nỗ lực để triển khai hoạt động theo đúng tiêu chuẩn CSR quốc tế nhằm tạo ra lợi thế cạnh tranh trên thị trường”, bà Camilla Mellander nhấn mạnh.

Ở Việt Nam, Bộ luật Lao động sửa đổi năm 2012 đã quy định quy trình giải quyết tranh chấp trong quan hệ lao động. Tuy nhiên, rất nhiều vấn đề còn tồn tại như năng lực của công đoàn và sự thực thi của bộ luật này trong cuộc sống. Trách nhiệm xã hội của DN ở đâu đó vẫn còn là khái niệm mới mẻ và các DN Việt vẫn đang gặp thách thức để triển khai chương trình trách nhiệm xã hội của mình. Các hiệp định thương mại (FTA) thế hệ mới như EVFTA hay TPP tạo điều kiện rất lớn cho DN Việt Nam phát triển, mở rộng thị trường và tìm kiếm bạn hàng. Tuy nhiên, các điều khoản phi thương mại như các điều khoản về lao động, môi trường... cũng đặt ra nhiều thách thức, yêu cầu DN Việt Nam cần nỗ lực chú trọng nhiều hơn trong thực thi, cũng như trách nhiệm xã hội của DN nhằm thỏa mãn yêu cầu quy định trong nội dung FTA và xa hơn nữa là đảm bảo cho sự phát triển bền vững của DN nói riêng và nền kinh tế nói chung.

DN Việt Nam nên tích cực hơn trong vấn đề hội nhập, nhất là việc thực thi CSR. Không có cuộc chơi nào miễn phí. Ngoài việc tuân thủ luật pháp Việt Nam, DN còn phải đảm bảo tuân thủ các quy định luật pháp quốc tế, nếu không sẽ đánh mất lợi thế của DN và của ngành. Tăng cường đối thoại ở các cấp độ khác nhau giữa giới chủ và người lao động. Đừng để khi xảy ra đình công mới đối thoại. Tăng cường liên kết sẽ tạo ra được sức mạnh chung.

Hoa Phạm

Tổng hợp