Các doanh nghiệp cho đến nay đều chưa được trang bị kiến thức cơ bản về nền kinh tế đặc thù để nhận thức một cách tự giác theo tư duy tiên tiến đó, nếu xuất phát từ tính cấu kết cộng đồng yếu và kỉ luật thị trường kém bền vững, sẽ làm cho sự phát triển kinh tế chia sẻ ở nước ta khó phát triển nhanh và bền vững.

Một số ví dụ cụ thể cho thấy, việc kết nối giữa khách hàng và tài xế Grab, khi hệ thống vận hành hiệu quả thì về nguyên tắc, lợi ích của các bên đều tăng lên. Tuy nhiên, nhiều hình ảnh lái xe Grab mặc cả với khách hàng một cách công khai, tắt ứng dụng đi, phần phí đáng lẽ hãng Grab được hưởng thì hai bên “cưa đôi”. Như vậy dẫn tới lái xe thu nhập tăng lên một cách bất hợp pháp, còn doanh nghiệp chủ quản ứng dụng công nghệ thì kế hoạch vận chuyển hành khách bị giảm, lại không được đồng nào.

Có lẽ phải giải quyết vấn đề văn hóa, pháp luật và kỉ cương trước khi phát triển mạnh mẽ mô hình này ở nước ta. Cần khen thưởng thích đáng và xử phạt nghiêm minh. Đó là giải pháp chính để hoạt động kinh tế chia sẻ đi vào nề nếp.

Trong quyết định của Thủ tướng Chính phủ có giao nhiệm vụ cho Bộ Công Thương là: “Cần nghiên cứu phát triển mô hình kinh tế chia sẻ nhằm thúc đẩy sản xuất và tiêu dùng bền vững”. Hiểu rộng ra, kinh tế chia sẻ không chỉ là sử dụng công nghệ 4.0 để tận dụng những tiềm năng nhàn rỗi một cách hiệu quả hơn những tài sản đang dư thừa một cách tương đối để tăng thêm doanh thu, lợi nhuận cho các cá nhân, tổ chức doanh nghiệp và cho ngân sách nhà nước.

Kinh tế chia sẻ còn nhằm thúc đẩy sản xuất và kích thích tiêu dùng một cách tiết kiệm, hiệu quả. Nhận thức đầy đủ về nền kinh tế chia sẻ từ người dân đến doanh nghiệp sản xuất kinh doanh và các cơ quan quản lý nhà nước để có những hành động thiết thực đem lại hiệu quả cho từng thành viên trong chuỗi sản xuất, phân phối và tiêu thụ ở thị trường nội địa Việt Nam là hết sức cần thiết.

Nhiều chuyên gia nhận xét, hàng chục năm nay, trong chuỗi giá trị sản xuất phân phối tiêu thụ, việc chia sẻ lợi ích giữa các khâu trong chuỗi giá trị đó còn bất hợp lý, nhất là nhóm hàng nông sản thực phẩm. Người sản xuất làm ra của cải vật chất hầu hết được thụ hưởng một tỷ trọng lợi nhuận nhỏ và thiệt thòi, nhóm trung gian thương lái xuất khẩu và bán lẻ hưởng phần lớn những lợi nhuận trong chuỗi giá trị. Điều mà ở Thái Lan, Hàn Quốc và một số nước khác lại đang làm ngược lại.

Các chuyên gia có những đề xuất “Cần phân phối lại lợi nhuận của chuỗi giá trị đang bị phân phối bất hợp lý đó, hoặc phải luật hóa việc phân phối lợi nhuận trong ngành sản xuất và phân phối những sản phẩm nông nghiệp ở Việt Nam, sao cho trước hết người sản xuất có lợi nhuận hợp lý, từ đó mới có thể thúc đẩy sản xuất và phục vụ tiêu dùng xã hội.”

Tình trạng nay trồng mai bỏ, nay nuôi con này, mai nuôi con khác trong sản phẩm nông nghiệp ở nước ta diễn ra trong nhiều năm là một biểu hiện của ngành kinh tế chưa được chia sẻ một cách đúng mức. Điều đó dẫn tới việc kìm hãm sản xuất phát triển, ách tắc lưu thông phân phối ở thị trường nội địa và xuất khẩu.

Như vậy mục tiêu mà Chính phủ đề ra cho ngành Công Thương sẽ không đạt được hiệu quả như mong muốn.

Việt Nam đang hướng tới một nền kinh tế thị trường có sự quản lý của nhà nước. Việc phát triển các ngành kinh tế, trong đó có sự phát triển ngày càng mạnh mẽ hơn do sự tác động của kinh tế chia sẻ, chắc chắn trong thời gian tới và những năm tiếp theo, mô hình này sẽ được khẳng định và tạo lập một môi trường kinh doanh sản xuất bình đẳng, công khai, minh bạch, có sự quản lý của nhà nước ở tất cả các ngành kinh tế, đóng góp không nhỏ vào nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Vũ Vinh Phú

Theo Vietnamnet