Khu vực kinh tế tư nhân gắn liền cải cách thể chế, tạo thuận lợi cho tư nhân phát triển là một trong những động lực chính để đạt được mục tiêu mà Báo cáo 2035 đặt ra. Thế kỷ 19, kinh tế Việt Nam từng phát triển hơn nhiều nước trong khu vực, nhưng cho đến nay, Việt Nam đã bị tụt hậu rất xa. Nếu quyết tâm đổi mới thể chế, phải mất 20 năm nữa.

"Thể chế nào doanh nghiệp đó”

Hội thảo “Khát vọng Việt Nam 2035 Vai trò của doanh nghiệp và yêu cầu hiện đại hóa thể chế” diễn ra sáng 30/5, ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng thương mại và công nghiệp Việt Nam ( VCCI ) cho biết, vai trò của doanh nghiệp, doanh nhân trong chiến lược phát triển kinh tế Việt Nam thời gian tới là rất quan trọng song để phát triển thể chế rất quan trọng. Sau 3 tháng công bố, báo cáo “Việt Nam 2035: Hướng tới thịnh vượng, sáng tạo, công bằng và dân chủ” tiếp tục được “hâm nóng” trong phiên hội thảo quốc tế sáng nay (30/5/2016), trong đó nhấn mạnh vai trò của doanh nghiệp (DN) và yêu cầu hiện đại hóa thể chế để đạt được khát vọng 20 năm tới.

Chủ tịch VCCI khẳng định: Vai trò của doanh nhân trong chiến lược phát triển kinh tế Việt Nam thời gian tới là rất quan trọng. Song để phát triển doanh nhân, DN tư nhân thì thể chế rất quan trọng. “Thể chế nào doanh nghiệp đó. Ở tròn thì bầu, ở ống thì dài. Nhưng doanh nghiệp và doanh nhân không chỉ là kết quả của thể chế mà còn là động lực cải thiện, thay đổi thể chế, đây là một mối tác động hai chiều”

Đồng quan điểm, bà Victoria Kwakwa, Giám đốc WB tại Việt Nam, Phó Chủ tịch WB phụ trách khu vực Đông Á Thái Bình Dương, cũng cho rằng một trong những yếu tố trong quá trình chuyển đổi kinh tế là xây dựng nền tảng tư nhân mạnh mẽ, dẫn đầu trong kinh tế Việt Nam. Thế nhưng, trên thực tế, DN tư nhân của Việt Nam vẫn chủ yếu là các DN nhỏ, siêu nhỏ, có nhiều DN còn mong manh trong bối cảnh hội nhập. Do đó, nhiệm vụ của Nhà nước là phải hỗ trợ khối DN tư nhân phát triển, để từ đó, đến lượt mình các DN tư nhân sẽ thúc đẩy cả nền kinh tế đi lên mạnh mẽ.

Thực tiễn này đòi hỏi Chính phủ phải xác định được vai trò, trách nhiệm của mình, phải tự chuyển đổi mình tạo ra một mô hình Nhà nước kiến tạo, phục vụ, minh bạch và mang tính giải trình.

Đâu là bước ngoặt cải cách ?

Về vai trò của doanh nghiệp đối với cải cách thể chế, cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam ngày càng có vai trò rất quan trọng trong vấn đề xây dựng cải cách và hoàn thiện thể chế. Một số ý kiến cho rằng, thể chế lỏng lẻo, cơ chế xin cho còn tạo dư địa cho mối quan hệ thân hữu, nảy sinh lợi ích nhóm. Nhưng quan trọng trong thể chế, tiếng nói trách nhiệm giải trình của nhà nước chưa cao, nhân dân cũng như cộng đồng doanh nghiệp chưa thể truy cứu trách nhiệm cơ quan nhà nước. Thể chế chưa lấy nguyên tắc thị trường làm chính, can thiệp nhà nước vào quá trình này còn mạnh.

có ba vấn đề đang đặt ra với Việt Nam là: Việt Nam đang ở giai đoạn dân số vàng nhưng nếu ta không bắt kịp, không khai thác và giải quyết được thì cơ hội này sẽ trôi đi. Bên cạnh đó, động lực quá trình đổi mới 30 năm trước, giải pháp thời kỳ đó giờ đây đã phát huy hết tác dụng, nên cần phải đổi mới mạnh mẽ hơn nữa, khác với giai đoạn trước để tạo ra động lực phát triển kinh tế.

Những năm 90 đến nay quá trình toàn cầu hóa của nền kinh tế đã và đang tham gia hội nhập sâu rộng, ký kết nhiều hiệp định thương mại, tao ra cơ hội và thách thức. Đó là tình trạng trì trệ khi những nhân tố tăng trưởng đang có xu hướng giảm, sức cạnh tranh giản; quá trình đô thị hóa; môi trường....

Đặc biệt, cải cách và thể chế đã đặt ra nhưng chưa đạt mục tiêu đề ra. Việt Nam đang gặp vấn đề thể chế, được nói nhiều nhưng chưa được giải quyết, đây cũng là một trong những nút thắt cản trở sự phát triển.

Phương Anh

Tổng hợp