Sự hứng thú mà các nhà đầu tư nước ngoài dành cho Việt Nam đang suy yếu. Sau khi đầu tư 3,4 tỷ $ từ năm 2006, nhà đầu tư nước ngoài có thể bán ròng tài sản giao dịch trên thị trường chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh trong năm nay, lần đầu tiên trong một thập kỷ qua, theo dữ liệu của Bloomberg.

Trong khi điểm VN Index đang ở gần mức cao nhất trong tám năm, chỉ số MSCI Inc chưa đẩy thị trường lên trạng thái mới nổi từ vùng ngoại biên và kế hoạch của chính phủ trong việc loại bỏ giới hạn sở hữu nước ngoài chỉ xảy ra ở một vài công ty.

"Nguyên nhân gốc rễ là việc tiếp cận thị trường," theo Lai Yeu Huan, một nhà quản lý quỹ cấp cao tại Nikko Asset Management Ltd của Singapore, quỹ mà trong đó có 10% được phân bổ cho cổ phiếu Việt Nam trong một quỹ Đông Nam Á mà họ thành lập vào Tháng Mười Một, và không có kế hoạch để tăng số cổ phiếu nắm giữ.

"Điều đó kích hoạt mức thấp của thanh khoản." Mười năm sau khi Quỹ Tiền tệ Quốc tế coi Việt Nam như một "Trung Quốc đang nổi lên", thị trường chứng khoán trị giá 71,3 tỷ $ của đất nước vẫn là một trong những thị trường nhỏ nhất khu vực và việc cải tổ hệ thống ngân hàng quốc doanh đã bị đình trệ.

Giá trị trung bình hàng ngày của cổ phiếu trao tay trên thị trường chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh vào năm 2016 là khoảng 106 triệu $, ít hơn một phần tư doanh thu tại Malaysia hoặc Indonesia, theo dữ liệu của Bloomberg.

Ông Nguyễn Sơn, phụ trách phát triển thị trường tại Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, cho biết trong một cuộc phỏng vấn tại Hà Nội vào tháng 4 cho biết, tất cả các tiêu chí chỉ số MSCI để phân loại thị trường mới nổi dự kiến sẽ được đáp ứng ngay sau khi kết thúc năm 2016.  Tuy nhiên, trình biên dịch chỉ số đã không đưa đất nước vào danh sách theo dõi của nó dành cho các thị trường mới nổi vào tháng 6.

Các nhà đầu tư nước ngoài bán ra 106 triệu $ trong các khoản đầu tư vào Việt Nam trong năm nay, sau khi trở thành những người mua ròng kể từ khi trao đổi dữ liệu như vậy được bắt đầu trong năm 2006.

"Các nhà đầu tư nước ngooài rất tích cực về thị trường Việt Nam, nhưng việc chậm cải cách ngân hàng và thanh khoản hạn chế khiến dòng tiền không thể chảy vào," theo Patrick Mitchell, giám đốc tiếp thị của Maybank Kim Eng Securities Ltd có trụ sở tại thành phố Hồ Chí Minh, tổ chức mà đã gặp khoảng 30 nhà đầu tư nước ngoài đã ở Việt Nam hoặc muốn tìm hiểu về tiềm năng kinh tế của đất nước trong một chuyến đi tiếp thị gần đây đến Singapore và Kuala Lumpur.

Chỉ số VN Index đã tăng 16% trong năm nay, so với 8,7 % của chỉ số MSCI Frontier Emerging Markets Index.

Trong số 309 cổ phiếu niêm yết tại thành phố Hồ Chí Minh, dưới 20 cổ phiếu có giá trị giao dịch trung bình hàng ngày từ 2 triệu $ tới triệu $ 5, theo dữ liệu của Bloomberg.

"Khả năng mua và bán mà không gây ra biến động giá bất thường là rất quan trọng", theo James Lau, giám đốc đầu tư của Pheim Asset Management Sdn có trụ sở tại Kuala Lumpur, tổ chức đã đầu tư vào Việt Nam. James Lau còn đánh giá thêm rằng: "Rất khó để đưa ra một con số cụ thể, nhưng chắc chắn việc giá trị thương mại có thể đạt mốc từ 2 triệu $ đến 3 triệu $ một cổ phiếu đơn lẻ trong một ngày sẽ là hữu ích đặc biệt đối với các cổ phiếu chủ chốt."

Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam, công ty lớn nhất của đất nước theo giá trị thị trường, trong tháng được Chính phủ chấp thuận loại bỏ 49% giới hạn sở hữu nước ngoài của mình.

Việt Nam cũng có kế hoạch sáp nhập hai sàn giao dịch cổ phiếu của mình và bắt đầu một thị trường phái sinh vào năm tới để cung cấp cho các nhà đầu tư sự đa dạng hoá các công cụ kinh doanh.

Các nhà hoạch định chính sách thiết lập một công ty quản lý tài sản để mua các khoản vay từ các ngân hàng, mặc dù chỉ có 15% các khoản nợ đã mua đã được giải quyết.

Mark Mobius, vị chủ tịch điều hành ở độ tuổi 80 của Templeton Emerging Markets Group, cho thấy sự lạc quan: "Chính phủ đang thực hiện một số cải cách thực sự tốt, và chúng tôi nghĩ rằng  họ sẽ mở rộng thị trường", ông Mobius cho biết trong một cuộc phỏng vấn trên một chuyến thăm gần đây đến Tokyo.

"Thị trường không thực sự lỏng lẻo, nhưng thị trường đó sẽ được mở rộng với nhiều công ty tư nhân. Vì vậy, tôi cho rằng đó là điều thú vị nhất."

James Bannan, người điều hành quỹ chạy Frontier Markets Fund trị giá 212 triệu $ tại Coeli Asset Management SA ở Thụy Điển, cho biết Việt Nam là "một trong những sự đặt cược rủi ro nhất" trong danh mục đầu tư. Ông Bannan nói rằng ông "liên tục bổ sung thêm tiền," theo như triển vọng tăng trưởng kinh tế. Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng 6,7% trong năm nay.

Các nhà đầu tư khác nói có nhiều việc phải làm. Việt Nam cần đẩy nhanh cổ phần hóa ở một số doanh nghiệp lớn của nhà nước cũng như thoái vốn tại các công ty lớn, theo Alan Phạm, kinh tế trưởng tại VinaCapital Group ở Thành phố Hồ Chí Minh, nhà quản lý quỹ lớn nhất của đất nước.

"Các nhà đầu tư nước ngoài thường là rất lớn", ông Phạm nói. "Họ không thấy đủ cổ phiếu tại thị trường Việt Nam để đầu tư."

Phương Huyền

Lược dịch theo BusinessTime