Ngày 27/5/2025, Công ty Cổ phần Báo cáo Đánh giá Việt Nam (Vietnam Report) chính thức công bố Bảng xếp hạng VIX50 – Top 50 Công ty Đại chúng uy tín và hiệu quả năm 2025.

Đây là kết quả nghiên cứu khách quan, khoa học và độc lập của Vietnam Report, được công bố chính thức trên các phương tiện truyền thông uy tín.

Danh sách Top 10 của BXH Top 50 Công ty Đại chúng uy tín và hiệu quả năm 2025

Nguồn: Vietnam Report, Top 50 Công ty Đại chúng uy tín và hiệu quả, tháng 5/2025

Cú sốc bất ngờ sau khởi đầu hanh thông

Với những tín hiệu cải thiện từ hoạt động của doanh nghiệp và chính sách hỗ trợ kinh tế vĩ mô, các nhịp điều chỉnh của thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam trong năm 2024 nhìn chung diễn ra với biên độ hẹp hơn giai đoạn trước. Mặc dù giằng co trong vùng 1.200 – 1.300 điểm trong suốt nửa cuối năm 2024, với bốn lần chinh phục thất bại ngưỡng kháng cự 1.300 điểm do áp lực từ tỷ giá và khối ngoại bán ròng mạnh mẽ, chỉ số VN-Index khép lại phiên giao dịch cuối cùng của năm với 1.266,8 điểm, tăng 12,1% so với cuối năm 2023. Thanh khoản có sự cải thiện, giá trị giao dịch bình quân đạt 21,1 nghìn tỷ đồng/phiên, tăng 19,9% so với bình quân năm trước.

Với tiền đề này, TTCK Việt Nam được kỳ vọng sẽ có bước ngoặt tích cực trong năm 2025 và thực tế đã có sự khởi đầu đầy hứa hẹn trong những tháng đầu năm nay. VN-Index liên tục đi lên, phá ngưỡng 1.300 điểm và đạt đỉnh 1.336,3 điểm vào ngày 17/3 – mức cao nhất trong vòng hai năm trở lại đây. Đà tăng mạnh mẽ này được dẫn dắt bởi loạt yếu tố tích cực như kinh tế vĩ mô cải thiện, tăng trưởng GDP quý I/2025 ước đạt 6,9% so với cùng kỳ – cao nhất trong cùng kỳ các năm 2020 –2025 với động lực từ chính sách nới lỏng tiền tệ, đẩy mạnh đầu tư công và niềm tin vào khả năng nâng hạng thị trường.

Hình 1: Diễn biến VN-Index và giá trị giao dịch TTCK từ tháng 1/2023 đến giữa tháng 5/2025

Nguồn: Vietnam Report tổng hợp

Tuy nhiên, sự hưng phấn nhanh chóng bị dập tắt sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố kế hoạch áp thuế đối ứng lên đến 46% đối với hàng hóa từ Việt Nam vào ngày 2/4. Thị trường nhanh chóng bị bao trùm bởi sắc đỏ. Chỉ trong vòng 4 phiên giao dịch, VN-Index rơi từ 1.317,8 điểm (ngày 2/4) xuống 1.094,3 điểm (ngày 9/4) – tương đương cuối tháng 12/2023, do tâm lý hoảng loạn và bán tháo ở các ngành xuất khẩu như dệt may và thủy sản, “thổi bay” toàn bộ thành quả tăng trưởng của hơn một năm qua. Tâm lý thị trường dần ổn định sau khi Mỹ thông báo giảm thuế đối ứng xuống còn 10%, tạm hoãn thi hành và lùi thời hạn áp dụng mức thuế ban đầu thêm 90 ngày; các cuộc đàm phán thương mại giữa các nước và Mỹ có dấu hiệu tiến triển. Cùng với đó, kết quả kinh doanh quý I/2025 khả quan từ nhiều doanh nghiệp niêm yết và hệ thống KRX (Korea Exchange) chính thức đi vào vận hành từ ngày 5/5 cũng góp phần khôi phục niềm tin, đưa VN-Index phục hồi trở lại vào giữa tháng 5/2025.

Nhìn tổng thể, TTCK Việt Nam đang trải qua một trong những giai đoạn bất định nhất khi cuộc chơi phụ thuộc đáng kể vào các yếu tố bên ngoài và thông tin thay đổi nhanh chóng. Khảo sát của Vietnam Report cho thấy, theo góc nhìn từ các nhà đầu tư cá nhân, trong các kênh đầu tư phổ biến, chứng khoán được đánh giá là kênh tiềm ẩn rủi ro cao nhất trong 12 tháng tới, với 38,1% nhà đầu tư cá nhân đánh giá là rủi ro – cao hơn so với vàng (31,3%), bất động sản (30,3%), hay tiền gửi ngân hàng (15,0%). Về kỳ vọng lợi suất, một phần ba nhà đầu tư cá nhân tin rằng đây là kênh có khả năng mang lại lợi suất cao (thấp hơn đáng kể so với tỷ lệ 60,4% đối với vàng – trong bối cảnh giá vàng trong nước liên tục neo ở mức cao và được coi là nơi trú ẩn an toàn trong thời kỳ biến động). Trong khi đó, 41,6% cho rằng lợi suất kênh đầu tư chứng khoán ở mức trung bình và 25,1% đánh giá lợi suất ở mức thấp. Tâm lý thị trường vẫn thận trọng, do sự thiếu chắc chắn trong bối cảnh hiện tại của thị trường chứng khoán với nhiều ẩn số khó lường có thể chi phối thị trường.

Hình 2: Mức độ an toàn và lợi suất của một số kênh đầu tư trong 12 tháng tới theo đánh giá của nhà đầu tư cá nhân

Nguồn: Vietnam Report, Khảo sát nhà đầu tư cá nhân, tháng 5/2025

Ẩn số từ thuế quan chi phối tâm lý thị trường

Kết quả khảo sát của Vietnam Report cũng phản ánh nhận định đa chiều của các doanh nghiệp đại chúng và chuyên gia về các yếu tố then chốt tác động đến quá trình vận động của TTCK Việt Nam trong năm 2025.

Hoạt động của Ủy ban chứng khoán nhà nước (UBCKNN) trong thúc đẩy nâng hạng TTCK được kỳ vọng mang lại tác động tích cực rõ nét nhất với tỷ lệ đồng thuận lên tới 83,3%. Các yếu tố như tốc độ giải ngân vốn đầu tư công, lợi nhuận doanh nghiệp cũng được đánh giá là có tiềm năng đóng góp tích cực cho thị trường, dù vẫn còn những rủi ro đan xen. Trong khi đó, tỷ giá hối đoái vẫn tiềm ẩn nhiều thách thức và diễn biến thương mại quốc tế được đánh giá có khả năng gây ảnh hưởng tiêu cực cao nhất đối với tâm lý thị trường, do mức độ bất định cao của bối cảnh toàn cầu.

Nhìn sâu vào bức tranh này, thuế quan – dù không được đề cập trực tiếp – đóng vai trò như một biến số quan trọng có thể ảnh hưởng đến ít nhất 4 trong số 6 yếu tố nêu trên, đặc biệt là thương mại quốc tế, tỷ giá, vốn ngoại và lợi nhuận doanh nghiệp.

Hình 3: Top 6 yếu tố ảnh hưởng lớn nhất đến TTCK năm 2025

Nguồn: Vietnam Report, Khảo sát chuyên gia và doanh nghiệp đại chúng, tháng 4-5/2025

Căng thẳng thương mại toàn cầu hiện nay không chỉ là cuộc đối đầu giữa các cường quốc, mà còn là phép thử lớn đối với sự tăng trưởng của các nền kinh tế mới nổi. Nếu như ở nhiệm kỳ trước, “đòn thuế quan” của Mỹ chỉ tập trung chủ yếu vào Trung Quốc thì bước sang nhiệm kỳ thứ hai, có những điều chỉnh đáng kể trong cách thức điều hành chính sách thương mại. Mỹ mở rộng phạm vi áp thuế đối ứng lên hơn 180 đối tác thương mại, trong đó, mức thuế cao đáng kể được lên kế hoạch áp lên các quốc gia lân cận Trung Quốc như Việt Nam, Campuchia, Lào – những nước từng được hưởng lợi từ sự dịch chuyển chuỗi cung ứng trong thương chiến Mỹ – Trung giai đoạn trước.

Với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu tương đương 165% GDP năm 2024, cùng với việc Mỹ và Trung Quốc lần lượt là thị trường xuất khẩu và thị trường nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam, diễn biến thuế quan sẽ tác động đáng kể đến triển vọng tăng trưởng trong nửa cuối năm 2025 của Việt Nam. Tuy nhiên, tác động cụ thể hiện vẫn chưa thể định lượng chính xác khi mức thuế quan cuối cùng vẫn được dự báo nằm trong phạm vi dao động lớn. Theo khảo sát của Vietnam Report, gần hai phần ba số chuyên gia và doanh nghiệp nhận định rằng triển vọng thương mại quốc tế và hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam vẫn đang ở trạng thái “chưa rõ ràng”, đan xen giữa rủi ro và cơ hội. Các diễn biến tiếp theo về thuế quan tiềm ẩn nhiều bất định khi Chính phủ Mỹ đang áp dụng lệnh tạm dừng 90 ngày đối với hầu hết các mức thuế quan theo quốc gia. Hơn nữa, khả năng thay đổi chính sách sau thời hạn này vẫn hoàn toàn có thể xảy ra – do đó, câu chuyện thuế quan vẫn chưa có “hồi kết”.

Điểm sáng là Việt Nam sở hữu một số đòn bẩy trong thương lượng như vị thế địa chính trị và thiện chí điều chỉnh thâm hụt thương mại. Bên cạnh đó, Chính phủ đang đẩy mạnh các nỗ lực trong nước như thúc đẩy tiêu dùng nội địa, ổn định lãi suất, đẩy mạnh đầu tư công và tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp – cả trong nước và khu vực FDI – để duy trì đà tăng trưởng và giữ chân, củng cố niềm tin cho nhà đầu tư. Nếu kết quả đàm phán tích cực, tâm lý thị trường sẽ được cải thiện rõ rệt. Ngược lại, nếu thông tin tiêu cực xuất hiện, thị trường nhiều khả năng sẽ điều chỉnh, dòng vốn đầu tư sẽ có sự dịch chuyển giữa các nhóm ngành tùy theo mức độ ảnh hưởng.

Diễn biến tỷ giá và lạm phát, dòng vốn ngoại và lợi nhuận của các doanh nghiệp: Nhìn lại năm 2024, tỷ giá là yếu tố ảnh hưởng mạnh đến TTCK Việt Nam. Việc VND mất giá hơn 4% đã kéo theo làn sóng bán ròng kỷ lục từ khối ngoại, với tổng giá trị lên tới gần 94.450 tỷ đồng – mức cao nhất trong lịch sử thị trường. Tuy nhiên, từ đầu năm 2025 đến nay, các yếu tố nội tại vẫn cho thấy tín hiệu tích cực. Cán cân thương mại hàng hóa 4 tháng đầu năm ghi nhận xuất siêu 3,79 tỷ USD, vốn FDI giải ngân tăng 7,3% lên mức 6,74 tỷ USD và lượng khách quốc tế đến Việt Nam ghi nhận mức tăng 23,8% so với cùng kỳ năm trước. Cùng với đà suy yếu của đồng USD, các yếu tố này được kỳ vọng sẽ tạo lực đỡ, giảm áp lực cho tỷ giá trong thời gian tới. Bên cạnh đó, lạm phát vẫn đang được kiểm soát. Bình quân 4 tháng đầu năm 2025, lạm phát cơ bản tăng 3,05% so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn mức CPI bình quân chung (tăng 3,2%). Tuy nhiên, thị trường cũng chuẩn bị cho kịch bản bất lợi nếu thuế quan mà Việt Nam sẽ nhận được sau đàm phán vẫn ở mức cao. Kịch bản này sẽ tạo áp lực lớn lên công tác điều hành chính sách vĩ mô, thu hẹp không gian điều hành chính sách tiền tệ theo hướng hỗ trợ nền kinh tế như hiện tại, đồng thời, đẩy áp lực tỷ giá lên cao, kéo theo sự thay đổi nhanh về thanh khoản và ảnh hưởng đáng kể đến dòng vốn nước ngoài.

Về triển vọng lợi nhuận doanh nghiệp: Trong Quý I/2025, tổng lợi nhuận ròng của các doanh nghiệp niêm yết tăng 22,6% so với cùng kỳ, ghi nhận quý thứ sáu tăng liên tiếp. Theo đánh giá từ các chuyên gia và doanh nghiệp đại chúng, tác động trực tiếp từ thuế quan lên tăng trưởng năm 2025 chưa rõ rệt trong ngắn hạn. Tác động đến các ngành nghề sản xuất sẽ khác nhau tùy theo tỷ trọng xuất khẩu sang thị trường Mỹ trong tổng kim ngạch xuất khẩu của từng ngành, cũng như mức độ cạnh tranh từ các quốc gia khác trong cùng lĩnh vực. Ngoài ra, một số mặt hàng vẫn đang được hưởng ưu đãi thuế quan theo các cam kết trong Hiệp định Thương mại Việt - Mỹ có hiệu lực từ tháng 12/2001. Tuy nhiên, nếu mức thuế áp dụng ở mức cao đáng kể và kéo dài, rủi ro sẽ lan tỏa mạnh hơn đến nhiều ngành sản xuất và ảnh hưởng đến dòng vốn đầu tư quốc tế.

Ngành tiềm năng có nhiều cổ phiếu tăng trưởng

Trong bối cảnh thuế quan vẫn là một ẩn số, dòng tiền đầu tư đang có xu hướng tìm đến những ngành được đánh giá là ít chịu ảnh hưởng bởi biến động thương mại quốc tế hơn. Điều này phần nào lý giải cho danh sách top 5 nhóm ngành tiềm năng có nhiều cổ phiếu tăng trưởng nhất năm 2025, theo góc nhìn của các chuyên gia và doanh nghiệp đại chúng trong khảo sát của Vietnam Report. Các lĩnh vực dịch vụ, phục vụ thị trường nội địa hoặc sở hữu nền tảng tăng trưởng bền vững, ít chịu tác động trực tiếp của biến động thương mại toàn cầu đang được đặt nhiều kỳ vọng hơn.

Hình 4: Top 5 ngành tiềm năng có nhiều cổ phiếu tăng trưởng nhất trong năm 2025

Nguồn: Vietnam Report, Khảo sát chuyên gia và doanh nghiệp đại chúng, tháng 4-5/2025

Ngành ngân hàng tiếp tục giữ vững vị thế, đứng đầu trong ba năm liên tiếp với tỷ lệ số chuyên gia và doanh nghiệp đại chúng đánh giá có tiềm năng tăng trưởng lần lượt là 75,7% (2023), 88,9% (2024) và tăng lên 90,0% vào năm 2025. Dù biên lãi ròng (NIM) tiếp tục chịu áp lực do môi trường cạnh tranh lãi suất cho vay thấp và kiểm soát nợ xấu vẫn là một thách thức không nhỏ trong bối cảnh có nhiều biến số khó lường, ngành vẫn có cơ hội tăng trưởng nếu chính sách tiền tệ tiếp tục được điều hành linh hoạt theo hướng hỗ trợ phục hồi kinh tế. Với mục tiêu tăng trưởng tín dụng năm 2025 đạt 16%, ngân hàng là nhóm ngành được hưởng lợi rõ rệt từ chính sách nới lỏng tiền tệ, đặc biệt trong bối cảnh thị trường bất động sản dân cư đang có dấu hiệu phục hồi. Tính ổn định, vai trò dẫn dắt và tính liên thông cao với các lĩnh vực khác tiếp tục khẳng định vị thế “trụ cột” của ngành ngân hàng trong mắt nhà đầu tư.

Năm 2025, bất động sản – xây dựng – vật liệu xây dựng (BĐS-XD-VLXD) chứng kiến tỷ lệ bình chọn của các chuyên gia và doanh nghiệp đại chúng tăng mạnh so với cùng kỳ năm trước. Câu chuyện “tái sinh” - phục hồi từ đáy của lĩnh vực này được hỗ trợ bởi các yếu tố như (1) Cơ hội từ tăng cường giải ngân đầu tư công trong năm cuối của kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021-2025, (2) Hành lang pháp lý rõ ràng hơn với các luật sửa đổi và quy định mới hứa hẹn mang lại những thay đổi mang tính cấu trúc cho thị trường, (3) Việc hợp nhất Bộ Xây dựng và Bộ Giao thông Vận tải mở ra kỳ vọng về một bộ máy điều phối tập trung, hiệu quả hơn trong việc quy hoạch và triển khai các công trình trọng điểm, (4) Quá trình sáp nhập địa phương đang được đẩy mạnh, kéo theo các điều chỉnh quy hoạch, làm biến động quỹ đất và góp phần làm “ấm” dần thị trường bất động sản tại nhiều khu vực. Ngoài ra, thị trường còn đón nhận “làn gió mới” từ sự đổ bộ của các tập đoàn bất động sản quốc tế với các dự án tổ hợp quy mô lớn, hiện đại. Sự tham gia của các tên tuổi toàn cầu không chỉ tạo lực đẩy về niềm tin thị trường mà còn kỳ vọng kích hoạt làn sóng đầu tư mới, nâng tầm chuẩn mực phát triển đô thị và bất động sản cao cấp.

Tuy nhiên, bức tranh BĐS-XD-VLXD có sự phân hóa. Trong khi bất động sản dân dụng và hạ tầng có cơ hội tăng trưởng từ đầu tư công và các chính sách hỗ trợ, thì phân khúc bất động sản khu công nghiệp – vốn được kỳ vọng là “điểm sáng dài hạn” – lại đang đối mặt với tâm lý thận trọng từ các chuyên gia và doanh nghiệp đại chúng, do ẩn số về thuế quan. Nếu không đạt được các thỏa thuận thương mại thuận lợi, dòng vốn FDI mới vào lĩnh vực này có thể bị hạn chế, dè dặt hơn trong kế hoạch đầu tư, kéo theo nhu cầu thuê đất công nghiệp, xây dựng nhà xưởng và phát triển hạ tầng phụ trợ chững lại. Ngoài ra, đối với ngành Vật liệu xây dựng, gam màu sáng cũng tập trung chủ yếu ở những doanh nghiệp có tỷ trọng phục vụ cho thị trường nội địa lớn. Nhóm này không chỉ hưởng lợi trực tiếp từ các dự án đầu tư công và công trình dân dụng trong nước mà còn ít chịu ảnh hưởng từ các biến động bên ngoài như thuế quan hay gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu – yếu tố tạo nên lợi thế cạnh tranh trong bối cảnh bất ổn vẫn còn hiện hữu.

Hai nhóm ngành còn lại nằm trong top 5 ngành tiềm năng có nhiều cổ phiếu tăng trưởng trong năm 2025 theo góc nhìn của chuyên gia và doanh nghiệp đại chúng là Bán lẻ (56,7%) và Công nghệ thông tin – Viễn thông (CNTT-VT) (46,7%). Vai trò động lực trung tâm trong kỷ nguyên vươn mình của Việt Nam, với loạt chính sách mở đường của Chính phủ như Nghị quyết 57, Nghị quyết 193… mở không gian sáng tạo và tăng trưởng cho doanh nghiệp - là cơ sở cốt lõi cho niềm tin vào triển vọng cổ phiếu ngành CNTT-VT. Lộ trình phủ sóng và thương mại hóa mạng 5G từ nay đến 2030 được kỳ vọng sẽ trở thành đòn bẩy quan trọng thúc đẩy tăng trưởng cho các doanh nghiệp viễn thông, từ hạ tầng đến dịch vụ giá trị gia tăng. Hơn nữa, dịch vụ CNTT là lĩnh vực ít chịu ảnh hưởng bởi hàng rào thuế quan và không thuộc nhóm ngành dễ tổn thương trong thương mại quốc tế. Chiến tranh thương mại và bất ổn địa chính trị khó có khả năng làm chệch hướng tiến trình chuyển đổi số toàn cầu, ngược lại, còn thúc đẩy doanh nghiệp tăng cường ứng dụng công nghệ để tối ưu hóa vận hành, đối phó với rủi ro chi phí – biến công nghệ trở thành một lựa chọn chiến lược, chứ không chỉ là một xu hướng nhất thời.

Trong khi đó, kết quả kinh doanh quý I/2025 của nhiều doanh nghiệp bán lẻ niêm yết ghi nhận mức tăng trưởng khả quan cả về doanh thu lẫn lợi nhuận, tạo nền tảng để củng cố niềm tin vào triển vọng phục hồi và mở rộng của ngành bán lẻ trong thời gian tới. Dù vẫn còn những rủi ro từ các biến số kinh tế khó lường bên ngoài có thể ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng chung, kéo theo sức mua và biên lợi nhuận của doanh nghiệp biến động, nhưng doanh nghiệp cũng có thuận lợi từ các chính sách kích cầu tiêu dùng đang được Chính phủ và các địa phương triển khai. Bên cạnh đó, xu hướng tiêu dùng đang tập trung vào các thương hiệu uy tín, minh bạch về nguồn gốc và chất lượng sản phẩm, mở ra cơ hội lớn cho những doanh nghiệp dẫn đầu – những đơn vị biết xây dựng lòng tin bền vững, coi trọng giá trị thương hiệu và trải nghiệm người tiêu dùng làm nền tảng phát triển bền vững.

Truyền thông tích cực và chủ động – chìa khóa duy trì giá trị và niềm tin

Kết quả phân tích truyền thông của Vietnam Report cho thấy, trong giai đoạn 4/2024–3/2025, hoạt động truyền thông của doanh nghiệp đại chúng Việt Nam đã cho thấy sự đa dạng hóa rõ nét: năm nhóm chủ đề hàng đầu - Tài chính/Kết quả kinh doanh, Cổ phiếu, Sản phẩm, Hình ảnh/PR/Scandals và Quản trị - không còn chênh lệch lớn về tần suất xuất hiện như trước đây. Đặc biệt, chủ đề Quản trị liên tục gia tăng tỷ trọng qua ba năm gần nhất, phản ánh mức độ quan tâm ngày càng cao đến minh bạch, trách nhiệm xã hội, kiểm soát nội bộ và vai trò chiến lược của hội đồng quản trị, nhất là khi thị trường biến động và Việt Nam hướng tới nâng hạng TTCK. Song song đó, tỷ lệ tin tiêu cực ở cả năm nhóm chủ đề trên đều ghi nhận xu hướng giảm so với giai đoạn trước. Tỷ lệ tin tích cực về Tài chính/Kết quả kinh doanh đã phục hồi mạnh, từ 7,8% lên 11,8% so với cùng kỳ trước, cho thấy các doanh nghiệp đã chủ động hơn trong việc công bố thông tin tài chính, nhấn mạnh tăng trưởng, từ mở rộng thị trường đến cải thiện biên lợi nhuận và thu hút nguồn vốn đầu tư.

Hình 5: Top 5 nhóm chủ đề xuất hiện nhiều nhất trên truyền thông của các doanh nghiệp đại chúng

Nguồn: Vietnam Report, Dữ liệu Media Coding doanh nghiệp đại chúng tại Việt Nam từ tháng 4/2022 đến tháng 3/2025

Giữa bối cảnh ẩn số từ chính sách thuế quan Mỹ tạo ra cú sốc tâm lý và biến động mạnh trên thị trường chứng khoán Việt Nam, nghiên cứu và thực tiễn càng khẳng định rằng một chiến lược truyền thông chủ động không chỉ là “mũi giáp công” về mặt hình ảnh mà còn là “tấm khiên” duy trì ổn định giá cổ phiếu. Việc duy trì mức độ phủ sóng tích cực trên báo chí và các kênh truyền thông không chỉ giúp hạ thấp yêu cầu về lợi suất của cổ đông – tức giảm chi phí huy động vốn – mà còn củng cố niềm tin của nhà đầu tư nhờ vào nhận thức về năng lực quản trị và tính minh bạch. Đặc biệt trong khủng hoảng tài chính 2008-2009, các doanh nghiệp nỗ lực xây dựng trách nhiệm xã hội (CSR) đã chứng kiến lợi suất cổ phiếu cao hơn đáng kể, minh chứng cho sức mạnh của “vốn xã hội” khi thị trường rơi vào hoảng loạn. Song song với đó, thực tiễn gần đây tại các thị trường tiên tiến cũng như Việt Nam cho thấy việc giám sát real-time và tương tác hai chiều trên mạng xã hội giúp doanh nghiệp phát hiện sớm dư luận tiêu cực, chủ động dẫn dắt câu chuyện số và hạn chế tin giả. Nhờ áp dụng chiến lược công bố thông tin minh bạch qua các kênh số, những công ty tiên phong không chỉ giảm thiểu độ rộng và thời gian khủng hoảng mà còn giữ vững ổn định giá cổ phiếu trong giai đoạn biến động.

Điểm sáng từ bước tiến công nghệ và sự chuẩn hóa thị trường chứng khoán

Để thúc đẩy thị trường phát triển toàn diện, đẩy mạnh thanh khoản, nâng đỡ cho triển vọng tăng trưởng của các nhóm cổ phiếu, các yếu tố nền tảng như công nghệ và khuôn khổ vận hành thị trường cũng đang ghi nhận những chuyển biến tích cực. Trong bối cảnh nhiều biến động từ bên ngoài, bước tiến về công nghệ và nỗ lực chuẩn hóa TTCK được xem là điểm sáng đáng chú ý, mở ra kỳ vọng nâng tầm thị trường cả về chất và lượng trong giai đoạn tới.

Chính thức vận hành hệ thống KRX: Sau 15 năm chờ đợi, hệ thống KRX chính thức vận hành từ đầu tháng 5/2025 không chỉ giúp hiện đại hóa hạ tầng giao dịch theo chuẩn quốc tế, mà còn tạo nền tảng kỹ thuật để phát triển các sản phẩm tài chính mới, giảm rủi ro giao dịch và hỗ trợ triển khai cơ chế thanh toán bù trừ trung tâm (CCP) – nền tảng quan trọng cho quá trình nâng hạng thị trường.

Hoàn thiện khung pháp lý: Song song với cải tiến kỹ thuật, việc sửa đổi khung pháp lý, bao gồm Luật Chứng khoán 2019 và các thông tư, quy định mới cũng đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao tính minh bạch và hiệu quả thị trường. Chẳng hạn, Thông tư 68/2024/TT-BTC đã tháo gỡ rào cản pháp lý lớn bằng việc bỏ yêu cầu ký quỹ 100% với nhà đầu tư tổ chức nước ngoài và thiết lập lộ trình công bố thông tin song ngữ, đáp ứng tiêu chí nâng hạng của FTSE Russell. Thông tư 18/2025/TT-BTC cho phép nhà đầu tư tổ chức nước ngoài thực hiện giao dịch không cần ký quỹ ngay tại thời điểm đặt lệnh (non-prefunding), miễn là đảm bảo có tiền trong tài khoản thanh toán trước 10h15 sáng ngày T+2, giúp giảm thiểu rủi ro thất bại giao dịch và tăng tính linh hoạt cho dòng vốn lớn. Không những thế, UBCKNN cũng phối hợp liên ngành triển khai nhiều cải cách như đơn giản hóa thủ tục mở tài khoản, nghiên cứu triển khai hệ thống giao tiếp điện tử (STP) và tài khoản giao dịch tổng (OTA) và thành lập nhóm đối thoại chính sách với nhà đầu tư nước ngoài.

Kết quả khảo sát của Vietnam Report cũng cho thấy, bên cạnh nỗ lực từ cơ quan quản lý, các doanh nghiệp đại chúng cũng chủ động nâng cao tính chuyên nghiệp và bền vững, thông qua những ưu tiên hành động gồm: (1) Cải thiện minh bạch thông tin, báo cáo tài chính theo chuẩn quốc tế, (2) Đẩy mạnh hoạt động quan hệ nhà đầu tư (IR), truyền thông với khối nhà đầu tư tổ chức, nước ngoài, (3) Tăng cường quản trị công ty theo thông lệ quốc tế, bao gồm vai trò của HĐQT độc lập, kiểm toán nội bộ và ESG, và (4) Tăng cường công bố thông tin bằng tiếng Anh.

Sự đồng hành chặt chẽ giữa doanh nghiệp và cơ quan quản lý đang tạo nên một làn sóng cải cách toàn diện từ hạ tầng công nghệ đến khung pháp lý, giúp thị trường Việt Nam tiệm cận các chuẩn mực quốc tế. Theo khảo sát Vietnam Report, hơn 63,2% chuyên gia và doanh nghiệp đại chúng tin tưởng rằng những chuyển động tích cực hiện nay sẽ là tiền đề vững chắc để thị trường được xem xét nâng hạng trong kỳ đánh giá tháng 9/2025 của FTSE.

Dĩ bất biến, ứng vạn biến: Nâng tầm giá trị - Vươn tầm vị thế

Đây là kim chỉ nam chiến lược cho doanh nghiệp trong bối cảnh môi trường kinh doanh đang dịch chuyển nhanh, với những giới hạn cũ liên tục bị phá vỡ và những tiêu chuẩn mới được thiết lập. Biến động hiện nay bao hàm các ẩn số bất ngờ và thách thức đan xen cơ hội. Cái “bất biến” ở đây chính là năng lực cốt lõi – từ nền tảng vận hành hiệu quả, chuỗi giá trị tối ưu cho đến tư duy cải tiến không ngừng – những yếu tố tạo nên lợi thế cạnh tranh bền vững. Trên nền tảng đó, doanh nghiệp có thể “ứng vạn biến” linh hoạt trước thay đổi của thị trường, từ biến động thuế quan, dịch chuyển chuỗi cung ứng, xu hướng tiêu dùng mới hay thích ứng với vị thế mới của thị trường. Chiến lược không nằm ở việc chạy theo mọi biến động, mà ở khả năng giữ vững cốt lõi – kiên định trong mục tiêu, linh hoạt trong hành động – để biến thách thức thành cơ hội, củng cố vị thế cạnh tranh một cách có chiều sâu và bền vững.

Định vị vị thế và hướng đi phù hợp

Bản lĩnh chiến lược của doanh nghiệp không chỉ nằm ở phản ứng nhanh, mà còn ở việc định vị chính xác vị thế hiện tại của bản thân, từ đó đưa ra hướng đi phù hợp: hoặc thu hẹp để tồn tại, hoặc đầu tư để bứt phá. Điều quan trọng trước hết đối với các nhà lãnh đạo là phân tích vị thế cạnh tranh của doanh nghiệp và các phân khúc sản phẩm - thị trường của mình, giúp xác định các điểm kích hoạt cho các hành động cụ thể trong ngắn hạn đến trung hạn.

Dựa trên hai trục chính: mức độ cạnh tranh tương đối (phán ánh các yếu tố như tác động chi phí so với đối thủ cạnh tranh, khả năng tiếp cận thị trường, nguồn cung, năng lực mở rộng sản xuất) và nhu cầu của thị trường (đánh giá độ co giãn giá của sản phẩm và hành lang thương mại sẵn có), doanh nghiệp có thể đánh giá vị thế của mình và xác định hướng đi phù hợp:

Thúc đẩy tăng trưởng và đầu tư mở rộng: Đối với các doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh ngày càng cao và nhu cầu khách hàng đang tăng trưởng mạnh. Doanh nghiệp có vị thế thuận lợi để đẩy mạnh các hoạt động thương mại, bao gồm tối ưu hóa giá bán, mở rộng đội ngũ bán hàng hoặc sự hiện diện tại các kênh phân phối, và tăng sản lượng tại các cơ sở hiện có. Đồng thời, doanh nghiệp có thể xem xét đầu tư vào các hạng mục mang tính dài hạn như ra mắt sản phẩm mới, nâng cao thương hiệu, thực hiện các thương vụ M&A, hoặc phát triển cơ sở sản xuất mới.

Giành thị phần và bảo vệ biên lợi nhuận: Đối với các doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh cao, nhưng nhu cầu khách hàng thu hẹp, doanh nghiệp nên tập trung vào các hành động tận dụng năng lực nội tại và tránh các khoản đầu tư vốn lớn, ít nhất cho đến khi nhu cầu ổn định trở lại. Các biện pháp cần xem xét bao gồm điều chỉnh giá theo từng phân khúc khách hàng, triển khai chương trình giữ chân khách hàng, và mở rộng bán hàng sang các kênh và nhóm khách hàng mà doanh nghiệp đang có vị thế tốt hơn so với đối thủ.

Đầu tư để tái cấu trúc chi phí: Với các doanh nghiệp đang ở vị thế cạnh tranh suy yếu nhưng vẫn có nhu cầu khách hàng ổn định hoặc tăng trưởng, doanh nghiệp nên cân nhắc giảm chi phí để cải thiện biên lợi nhuận trong khi tiếp tục tận dụng nhu cầu thị trường. Các hành động trước mắt có thể bao gồm tái cấu trúc chi phí, cải tiến thiết kế sản phẩm để tối ưu giá trị, đàm phán lại với nhà cung cấp, tái cấu trúc chuỗi cung ứng có chọn lọc, điều chỉnh giá bán, và nếu có thể, đầu tư vào sự khác biệt hóa sản phẩm. Trong một số trường hợp, doanh nghiệp cũng có thể cân nhắc rút khỏi các mảng kinh doanh không hiệu quả và đơn giản hóa danh mục sản phẩm và hoạt động vận hành. Về trung hạn, doanh nghiệp cần xác định các biện pháp nâng cao vị thế thị trường tổng thể – chẳng hạn như điều chỉnh chuỗi cung ứng, tái cơ cấu mạng lưới sản xuất và quản lý nhân sự.

Tái cấu trúc và tập trung nguồn lực: Đây là nhóm doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn nhất, khi lợi thế cạnh tranh và nhu cầu khách hàng đều suy giảm. Ưu tiên chiến lược của doanh nghiệp là giảm thiểu tác động bằng cách đẩy nhanh các biện pháp kiểm soát chi phí, hoãn các khoản đầu tư vào các lĩnh vực mang tính rủi ro cao. Đồng thời, cần là tái cơ cấu toàn diện: tinh giản danh mục sản phẩm, rút lui khỏi các phân khúc kém hiệu quả, kiểm soát chi phí chặt chẽ và tập trung nguồn lực vào những thị trường, sản phẩm có khả năng phòng thủ tốt.

Kiến tạo nền tảng phát triển dài hạn

Theo kết quả khảo sát của Vietnam Report, thực tế, các doanh nghiệp đại chúng đang từng bước chuyển dịch chiến lược từ thích ứng ngắn hạn sang tập trung củng cố năng lực nội tại, kiến tạo nền tảng phát triển dài hạn. Đáng chú ý, 100% doanh nghiệp tiếp tục xác định đẩy mạnh đầu tư và đổi mới công nghệ, ứng dụng chuyển đổi số một cách toàn diện là chiến lược ưu tiên hàng đầu trong năm 2025, cho thấy sự đồng thuận tuyệt đối về vai trò mang tính chiến lược của công nghệ trong nâng cao năng lực cạnh tranh và tối ưu hóa vận hành. Khác với trước đây khi công nghệ được xem là chi phí đầu tư bổ sung, hiện nay các doanh nghiệp nhìn nhận đây là yếu tố sống còn – là đòn bẩy quan trọng để phục hồi, tái cấu trúc và tạo đà phát triển lâu dài.

Hình 6: Top 5 chiến lược ưu tiên của doanh nghiệp đại chúng trong năm 2025

Nguồn: Vietnam Report, Khảo sát doanh nghiệp đại chúng, tháng 4-5/2025

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng thể hiện kỳ vọng vào sự chuyển dịch từ mô hình cạnh tranh về giá sang cạnh tranh dựa trên giá trị sẽ ngày càng rõ nét hơn - với chất lượng sản phẩm, trải nghiệm và giá trị cảm nhận của khách hàng đóng vai trò trung tâm. Do vậy, việc tập trung phát triển, nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ là cốt lõi mà các doanh nghiệp chú trọng trong thời gian tới. Đồng thời, không ít doanh nghiệp cũng chủ động phân tán rủi ro qua việc đa dạng hóa thị trường và thúc đẩy hợp tác, liên kết hiệu quả trong chuỗi giá trị của ngành. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cao tiếng nói chung, mà còn tạo điều kiện chia sẻ dữ liệu, chuẩn hóa quy trình, và phối hợp xây dựng năng lực để gia tăng tính linh hoạt trong phản ứng với bất định.

Một điểm đáng chú ý là sự nổi lên mạnh mẽ của chiến lược phát triển bền vững và nâng cao trách nhiệm xã hội. Tỷ lệ doanh nghiệp đại chúng ưu tiên mục tiêu này đã tăng gần gấp đôi (từ 22,2% lên 56,7%), cho thấy bước chuyển rõ rệt từ tư duy “nên làm” sang “phải làm”. Trong bối cảnh tiêu chuẩn ESG ngày càng đóng vai trò như một “giấy thông hành” - điều kiện tiên quyết để tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu, việc chủ động tái định hình giá trị cốt lõi, chuẩn hóa quản trị, nâng cao năng lực tuân thủ và minh bạch thông tin đang là yếu tố sống còn để doanh nghiệp bước vào “sân chơi” rộng lớn hơn. Đây chính là cơ sở để doanh nghiệp phân tán rủi ro từ việc phụ thuộc vào một thị trường đơn lẻ, tạo nền tảng phát triển bền vững trong một môi trường kinh doanh khắt khe hơn về chuẩn mực và thay đổi về quy mô, tính chuyên nghiệp của các chủ thể tham gia thị trường.

Các trụ cột chính trong chiến lược phát triển của doanh nghiệp trong năm 2025 phản ánh bước chuyển từ tư duy phản ứng sang chủ động trước những biến động của môi trường kinh doanh. Dù bối cảnh kinh tế biến động, bao hàm các ẩn số bất ngờ, song những doanh nghiệp chủ động nâng cao năng lực nội tại, nâng cao tính chuyên nghiệp và bền vững, có chiều sâu về năng lực vẫn sẽ trụ vững và có thể mở ra không gian tăng trưởng mới, góp phần nâng tầm giá trị chung của toàn thị trường.